Ga je lassen of lijmen? Deze vraag wordt vrijwel nooit gesteld, maar dat zou je wel moeten doen. Hoewel iedereen in de metaal weet dat geen las altijd beter is dan wel een las, kiest men nog vrijwel niet voor lijmen in plaats van lassen. Men wantrouwt een lijmverbinding, denkt dat een lijmverbinding zwak is en men heeft geen ervaring met lijmen.
Toch is lijmen in de metaal een zeer goed te gebruiken verbindingsmethode. Lijmen heeft een bijzonder groot voordeel op lassen: het verzwakt de materiaaleigenschappen van de te verbinden materialen niet. Daarnaast heeft een lijmverbinding ook nog de goede eigenschap dat deze scheuren in het moedermateriaal kan stoppen. Een lasverbinding is juist zwakker ten opzichte van scheuren.
Het grote nadeel van lassen is dat door de enorme hoeveelheid ingebrachte warmte en het plaatselijk smelten van het moedermateriaal de eigenschappen van het moedermateriaal sterk verminderen. Hogesterktestaal verliest vrijwel de volledige sterkte als voor en tijdens het lassen geen warmtebehandelingen worden uitgevoerd. Ook zijn niet goed uitgevoerde lassen gevoelig voor scheurvorming en zijn ze gevoelig voor vermoeiing. Het is bijna een raadsel dat lassen toch nog zo veel wordt toegepast. Dat komt doordat men een geheel systeem van normen en kwalificaties heeft opgezet om tot een goede lasverbinding te komen. Een goede lasser met goede apparatuur legt gewoon prima lassen en in de praktijk gaat dit goed.
Kwaliteit
Lijmen heeft wel één overeenkomst met lassen, namelijk dat de kwaliteit van de verbinding in het proces wordt bepaald. Er kan dus tijdens het proces altijd wat misgaan. Voor het lassen zijn er diverse testen, zowel niet-destructief als destructief en deze zijn goed bekend. Hierdoor ontstaat de indruk dat er altijd een beheerst lasproces is. Dat is ook zo, maar het ongeval in het AZ-stadion laat zien dat het toch mis kan gaan. Gelukkig komt dit bijzonder weinig voor. Ook bij lijmen wordt de kwaliteit van de verbinding in het proces bepaald. En ook bij lijmen zijn er dus diverse niet-destructieve en destructieve testmethoden. Dus ook het lijmproces kan geheel beheerst tot een kwalitatief zeer goede verbinding leiden.
Waarom lijmen?
Waarom lijmen ten opzichte van lassen? Een lijmverbinding is bijna altijd sterker dan een lasverbinding. Lijmverbindingen, vooral de overlapnaad leiden tot zeer sterke verbindingen. Zolang er geen pelbelasting op wordt uitgevoerd, bezwijkt een goede lijmnaad eigenlijk nooit. Verder zijn er enorm veel soorten lijm en de lijmleveranciers hebben zeer veel kennis over goede lijmverbindingen. Een goede lijmleverancier kan de beste lijm en verbindingsnaad adviseren op basis van de constructieve belastingen op de verbinding. Er zijn vullende lijmen, flexibele lijmen, harde lijmen, dunne lijmen etc. Dus men kan op basis van het soort belasting en de naad altijd een perfecte lijm kiezen.
Samengevat zijn lijmverbindingen sterker dan het moedermateriaal, stopt een lijmverbinding scheuren en is een flexibele lijmverbinding zeer bestand tegen vermoeiing. Een lijm kan kruip vertonen, maar dat kan dan door de naadvorm of de toepassing van mechanische verankeringen ook voorkomen worden. Alle moderne vliegtuigen worden gelijmd in combinatie met klinknagels. Een goede verbinding.
Vetvrij
Vanuit de metaalindustrie is er wel 1 zwak punt van lijmen en dat is dat er altijd geheel vetvrij gewerkt moet worden. Geen enkele lijmnaad kan goed gevormd worden als er vet in het spel is. En in de metaal is veel vet aanwezig, ook om de producten te conserveren en roest te voorkomen. Dat moet niet onderschat worden, door de ruime aanwezigheid van vet in het bedrijf kan niet zonder meer gelijmd gaan worden. Toch zijn er veel metaalindustrieën die metaal lijmen zonder problemen. De hele luchtvaartindustrie lijmt, denk in dit verband aan Fokker. Het is gewoon goed mogelijk.
Dit artikel van adviseur Paul Hartgers verscheen eerder op Vraagenaanbod.nl
